İzmir'in Kaybolan Kültürel Miraslarına Farkındalık Gezisi

İzmir’de benzersiz tarihi ve etkileyici mimarilerine rağmen günümüze ulaşamayan kültür mirasının izinin sürüldüğü farkındalık gezileri düzenlendi. Kentimiz İzmir Derneği tarafından düzenlenen geziler sayesinde İzmir’in yok olan değerleri ile ilgili bilgi verilirken aynı zamanda koruma bilinci konusunda farkındalık yaratma hedeflendi.
 
Geziler, İzmir’in kültürel mirasının korunması, yaşatılması ve bu alanda farkındalık yaratılması için çalışmalarını yürüten Kentimiz İzmir Derneği’nin Avrupa Birliği Sivil Toplum Destek Programı Üçüncü Dönem Hibe Programı’ndan destek alarak hayata geçirilen “Kültürel Mirasın Korunmasında Daha Güçlü Bir Sivil Toplum" projesi çerçevesinde organize edildi. “Bir Hayalin Peşinde” teması ile düzenlenen gezilerin rotası, hazırlık aşamaları ve arazi araştırması ile bir aylık çalışmanın sonucunda tamamlandı. 14 farklı yok olan değeri odağına alan rota, İzmir’in üçüncü kez kurulduğu, 2500 yıllık tarihiyle Hellenistik, Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinin kültürel ve mimari izlerini taşıyan İzmir Tarihi Kent Merkezi’ni kapsayan Kemeraltı ve Basmane bölgelerinde gerçekleşti. Attila İlhan’ın lise yıllarında kaldığı İzmir Hapishanesi, 1922 Büyük İzmir Yangını’nın izlerini üzerinde taşıyan Çakaloğlu Hanı, Konak Meydanı’nın anıtsal yapısıyken yıktırılan görkemli Sarı Kışla gibi değerler ziyaret edilen noktalar arasında yer aldı. Her bir noktanın hikayesi, gezi katılımcılarının hayal etmesini kolaylaştırmak üzere eski fotoğraflarıyla birlikte paylaşıldı.

Yerel Ölçekte Örgütlenme, İş Birliği ve Sahiplenmenin Önü Açıldı

Toplamda beş ayrı organizasyon sonucunda Nisan ve Mayıs aylarında tamamlanan gezilerde 107 katılımcıya ulaşıldı. İlk üç gezinin katılımcılarını yerelde koruma alanında çalışan kamu ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri oluşturdu. Yok olan değerlerin korunması ve sürdürülmesi konusunda bir araç olan geziler sonucunda, kamu ve sivil toplum kuruluşları arasında yerel ölçekte örgütlenme ve iş birliğinin önü açıldı. Geziler, kültürel miras açısından zengin bir alan olan tarihi kent merkezinin geçmişinde var olan ancak günümüze ulaşamayan değerlerinin bütüncül bir yaklaşımla korunması ve sunulması için bölgedeki etkin kurumların aktörlerinin yönlendirilmesinde de önemli birer araç oldu. Kentin yok olan değerleri yeniden karar verici kurum temsilcilerinin gündemine taşındı.

Yerel kesimde koruma bilincini geliştirmek ve farkındalık yaratmak amacıyla son iki gezinin katılımcılarını ise genel kitle ve İzmir Kültürel Miras Platformu’nun üyeleri oluşturdu. Platform, somut ve somut olmayan kültürel mirasın korunması ve yaşatılması için çalışan sivil toplum kuruluşları, kurum temsilcileri, akademisyen ve araştırmacıları hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda bir araya getiriyor. 

Kentimiz İzmir Derneği, yerel sahiplenmeyle birlikte sürekli olarak kendini yenileyen ve geliştiren bir rota dinamiği hedeflediği farkındalık gezilerini ileriki dönemlerde yeniden düzenleyeceğini bildirirken gezilerin katılımcıları, organizasyona dair şu görüşleri iletiyor:

• “Bilmediğimiz, farkında olmadığımız yerleri ve korunması gerekli yapıları gördük. Onların hikayelerini dinledik. Kemeraltı’nda gezdiğimiz bölgenin arka sokaklarındaki yaşamları gördük. Böyle merkezi bir yerdeki yapıların ve yerleşimlerin sahipsiz bırakıldığında nasıl yok olmaya yüz tuttuğunu içimiz parçalanarak izledik.”
• “26 yıldır İzmir'de yaşamama rağmen İzmir'in tarihi ile ilgili çok bir bilgim yoktu. Gezi esnasında hem İzmir'in genel tarihi hakkında bilgilendim hem de daha önce hiç görmediğim yerlerini görme fırsatına eriştim. Maalesef ki İzmir'imize iyi bakmadığımız gerçeği ile de bu geziler sayesinde yüzleşmiş oldum. Eskiden olan çok değerli yapılar, şu an ya yoklar ya da kötü durumdalar. Umarım en kısa sürede Kentimiz İzmir Derneği ve İzmir Büyükşehir Belediyemizin projeleri ile İzmir'imize bu değerli yapıları tekrar kazandırırız.”
• “Farkındalık Gezisi katılımcılardan biri olarak bu geziler bende büyük bir bilinç uyandırdı. Kenti koruyacak olan yine o kentte yaşayan halktır.”